Ter attentie van: EU klimaatcommissaris Wopke Hoekstra en zijn team
Copie aan: Minister voor Klimaat en Energie dhr. R. Jetten; dhr M. Crevecoeur (ministerie EZK); Commissie EZK; Nederlandse EU-parlementariërs
Datum: 30 november 2023
Betreft: Brandbrief bosbeschermingsorganisaties ihk COP28 mbt bosbiomassa voor hernieuwbare energie
Van: Comité Schone Lucht mede namens 24 natuur- en bosbeschermingsorganisaties uit Europa, Engeland, Afrika, Azië en Amerika

Geachte EU-klimaatcommissaris Wopke Hoekstra,

In het kader van de, vandaag begonnen, COP 28 Dubai doen wij u, ondergetekende natuur- en bosbeschermingsorganisaties uit Europa, Engeland, Afrika, Azië en Amerika, een dringend verzoek om de mondiale doelstelling voor hernieuwbare energie1Global targets for renewables and energy efficiency (europe.eu) op een cruciaal onderdeel aan te scherpen. Hoewel het versnellen van hernieuwbare energiebronnen van groot belang is, roepen wij u dringend op om energie uit biomassaverbranding hiervan uit te sluiten.

Verkeerde marktprikkels
Zoals de dit jaar gereviseerde EU-Richtlijn hernieuwbare energie (RED3) heeft aangetoond, leidt het stellen van doelstellingen voor hernieuwbare energie zonder waarborgen en uitsluitingen tot een overmatige afhankelijkheid van biomassa-energie, ten koste van de bossen, biodiversiteit en essentiele koolstofopslag. Ongeveer 41% van de huidige hernieuwbare energieproductie in de EU is afkomstig van houtige biomassaverbranding. Hiervan komt de helft rechtstreeks uit de bossen. Meer dan de helft van de Europese bossen wordt gekapt en verbrand voor energiedoeleinden. Een percentage dat is toegenomen2publications.jrc.ec.europa.eu/repository/handle/JRC122719 sinds marktprikkels voor houtige biomassa in de EU-wetgeving zijn geïntroduceerd. Dit met verregaande en negatieve gevolgen zoals intensieve bos- en kaalkap, bos- en landdegradatie en een volledige verlies van het aanwezige koolstofreservoir in een aantal lidstaten.

Bosdegradatie
Intacte bosecosystemen spelen een cruciale rol bij de mitigatie van, en aanpassing aan klimaatverandering. Deze belangrijke functie zal de komende decennia alleen maar in urgentie toenemen. De huidige vraag van de EU naar houtpellets voor energie zorgt echter voor een significante achteruitgang van bossen en biodiversiteit, zowel in de EU als daarbuiten, met de grootschalige import van houtpellets uit natuurlijke bossen uit onder meer Roemenië, Polen, Scandinavië, de Baltische staten, Canada en de Verenigde Staten. Landen als Japan en Zuid-Korea willen hun energiesysteem omzetten naar fossiele brandstoffen. De Japanse regering moedigt andere landen in Zuidoost-Azië aan om hierbij bosbiomassa in te zetten als vervanging van steenkool. Deze ontwikkeling is zeer ongewenst en zal leiden tot onherstelbare schade aan tropische bossen, biodiversiteit en luchtkwaliteit.

Netto CO2-uitstoot biomassaverbranding hoger dan fossiel
Het is daarom cruciaal dat de inzet van bosbiomassa wordt uitgefaseerd nu het mondiale energiesysteem overgaat op hernieuwbare energiebronnen. In veel wetenschappelijke rapporten van zowel de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW), de European Academies Science Advisory Council (EASAC), het Joint Research Centre (JRC) van de Europese Commissie en het Intergouvernementeel Panel voor Klimaatverandering (IPCC) is de noodzaak van uitsluiting van bosbiomassa in de afgelopen jaren geëxpliciteerd. Een recent artikel van Hansen et al.3Acceleration.2023.11.10.pdf (columbia.edu) onderstreept de urgentie van het onmiddellijk verminderen van de CO2-concentratie in de atmosfeer. Maar de netto-uitstoot van houtverbranding overschrijdt die van fossiele brandstoffen, zoals uit diverse wetenschappelijke modellen blijkt4apps-scf-cfs.rncan.gc.ca/calc/en/bioenergy-calculator, en het is niet realistisch dat biomassa-energie ooit een staat van “koolstofneutraliteit” zal bereiken.

Cruciale rol EU
De Europese Unie speelt een cruciale rol bij het pleiten voor bosbehoud met het oog op biodiversiteit, luchtkwaliteit en klimaatmitigatie. Recente en toekomstige EU-wetgeving zoals de Biodiversiteitsstrategie, de Bosstrategie, de Verordening inzake bosmonitoring en de Verordening inzake ontbossingsvrije producten benadrukken de inzet van de EU voor, en de noodzaak om bossen te beschermen, te herstellen en uit te breiden. Niet te reduceren! Het is aldus van essentieel belang dat de EU ook onderkent dat het doorgaan en zelfs aanjagen van industriële bos- en kaalkap voor biomassaverbranding deze existentiële, en op wetenschap gebaseerde verplichtingen, ernstig ondermijnt.

Biomassa uitsluiten
Wij dringen er daarom bij u, en bij de Europese Unie, op aan om op te komen voor een mondiale hernieuwbare energiedoelstelling die energie uit bosbiomassaverbranding per onmiddellijk uitsluit. Bevorder in plaats hiervan, beleid dat ecologische doelen (bossen, biodiversiteit, klimaat en luchtkwaliteit) minimaal nevengeschikt maakt aan economische doelen en bij voorkeur op de eerste plaats zet. Na decennialange veronachtzaming is dit meer dan nodig en gepast.

Art Action ‘Icarus’
In aanvulling op deze brief sturen wij u ook een video van onze gezamenlijke Art Action ‘Icarus’ op het Place de Luxembourg in Brussel, van afgelopen week (film video Art Action ‘Icarus’) Graag ontvangen wij uw spoedige reactie en een bevestiging van ontvangst. Uiteraard zijn wij te allen tijde bereid bovenstaande in persoonlijk gesprek toe te lichten.

Veel succes bij uw eerste COP.

Dr. Fenna Swart, voorzitter, 31641514330
Drs. Maarten Visschers, secretaris, 31634428154
Comité Schone Lucht

Mede namens volgende organisaties:

Abibi Nsroma Foundation (ANF) – Ghana
Association Workshop for All Beings – Polen
BankTrack – Nederland
BirdLife Europe and Central Asia
Coastal Plain Conservation Group – USA
Dogwood Alliance – USA
Fern – EU & UK
Forest Initiatives and Communities – Oekraine
Forum Ökologie & Papier – Duitsland
Friends of the Earth Japan – Japan
Global Justice Ecology Project – USA
Green Impact – Italie
Leefmilieu – Nederland
Luontoliitto (The Finnish Nature Association) – Finland
Milieudefensie – Nederland
Mobilisation for the Environment – Nederland
My sme les – Slowakije
Natural Resources Defense Council – USA
NOAH – Friends of the Earth Denmark – Denemarken
Partnership for Policy Integrity – USA
Pro REGENWALD – Duitsland
Protect the Forest – Zweden
ROBIN WOOD – Duitsland
Wild Europe – EU & UK