Een opinie publicatie van Fenna Swart in Trouw, woensdag 28 februari 2024.

Ondanks de belofte van klimaatminister Rob Jetten om te stoppen met nieuwe biomassaprojecten, gaat Nederland op deze rampzalige voet verder. Er zijn concrete plannen om twee kolencentrales groen te wassen met een nieuwe methode.

Eigenaar RWE, de grootste energieproducent in Nederland en Europa, wil de Amer- en Eemshavencentrale, die van de kolen af moeten, ombouwen naar volledige biomassacentrales. Nu wordt naast kolen jaarlijks 3,5 miljoen ton hout (ook verre van duurzaam) bijgestookt. Maar als de aangevraagde vergunningen worden afgegeven, zal RWE per jaar 7,5 miljoen ton hout mogen verbranden. Het imago van deze zogenaamde groene energie wordt opgekrikt met koolstofafvang en opslag: ‘goed voor het milieu’.

De zogeheten ‘bio-energie met CO2-afvang en opslag’ gaat door voor klimaatmaatregel. Het wordt aangeprezen als een techniek voor schone lucht. Engeland investeert er fors in en Europa nam het op in het klimaatbeleid. Maar in werkelijkheid is het klimaat er slechter mee af.

Strijdig met klimaatdoelen
Onderzoek van het Wereld Natuurfonds onderschrijft wat natuurbeschermers zoals het Comité Schone Lucht al jaren aangeven: de grootste overtreder van het Europees klimaatbeleid is het Brusselse biomassabeleid. Met stip op 1. Het kwam onder toenmalig eurocommissaris Frans Timmermans tot wasdom en werd vorig jaar opnieuw opgenomen in de richtlijn duurzame energie van de EU.

De Europese koepels voor wetenschap en de VN bevestigen dat biomassa strijdig is met de klimaatdoelstellingen: de productie (houtkap en vervoer) en uitstoot (houtverbranding) belemmeren een snelle reductie van CO2-uitstoot. Volgens wetenschappers veroorzaakt bio-energie mét CO2-afvang en opslag per saldo juist meer CO2-uitstoot.

Aan de schoorsteen wordt weliswaar CO2 afgevangen en vervolgens opgeslagen, maar niet wordt verteld dat deze afvang en opslag een derde van de opgewekte energie kosten. Daarnaast worden CO2-emissies bij de boskap, de productie van houtpellets en het transport van hout niet meegerekend. En laten we niet vergeten dat nieuw aangeplante bomen pas na vijftig tot honderd jaar hun steentje bijdragen door CO2 vast te leggen. Als die nieuwe aanplant überhaupt plaatsvindt.

De bossen kunnen zich dus schrap zetten. De houtpellets voor deze centrales komen nu vooral van kaal gekapte bossen uit de Baltische staten en uit het zuidoosten van de VS. Om de RWE-centrales te laten draaien moet de houtopbrengst in 2030 naar jaarlijks ruim 7,5 miljoen ton. Er gaat dan per jaar 75.000 hectare bos de verbrander in. Dat komt neer op verbranding van al het Nederlandse bos in vijf jaar.

Hoewel nu al in Engeland via miljarden overheidssubsidies groot wordt ingezet op deze techniek, is er nog geen enkel bewijs van een geslaagd project. Toch besloot Timmermans als Europees klimaatcommissaris om vorig jaar 80 miljoen euro innovatiesubsidie te geven aan energiebedrijf Exergi in Stockholm.

Bijkomend probleem is dat de kosten voor het exploiteren van een biomassacentrale met koolstofafvang astronomisch zijn. Denktank Ember berekende dat de twee installaties met afvang en opslag van het Britse energiebedrijf Drax 36,7 miljard euro aan subsidies nodig hebben over een periode van 25 jaar, exclusief het aanleggen van transportleidingen en offshore opslag van CO2.

Niet zinvol en desastreus
Inzetten van biomassaverbranding met koolstofafvang en opslag als klimaatmaatregel is niet zinvol en desastreus voor bossen en biodiversiteit. De technologie is onbewezen en peperduur. Terwijl een natuurlijke oplossing voor de hand ligt: Laat bossen staan, bescherm ze en breid ze uit. Brussel en Nederland moeten bij wet een niet-wetenschappelijk gefundeerde aanpak verbieden. Stop deze experimenten, die verduurzaming beloven, maar in werkelijkheid een vervuilende industrie in stand houden