Wil je houtpellets voor de kachel kopen?

Helaas is houtpellets verbranden in een houtpelletkachel geen goed idee. Er zijn diverse bezwaren tegen het kopen van houtpellets voor een houtpelletkachel:

1. Slecht voor luchtkwaliteit
Houtstook is slecht voor de luchtkwaliteit. De rook van houtpelletkachel bevat schadelijke stoffen, zoals ultrafijnstof, fijnstof, kankerverwekkende koolwaterstoffen (PAK’s) en koolmonoxide. Dat zorgt voor ongezonde lucht, niet alleen buiten maar ook binnenshuis [1, 2].
In 2020 zorgde houtstook voor ruim een kwart van de uitstoot van ultrafijnstof in Nederland [3]. De afgelopen 30 jaar is de uitstoot van andere bronnen van ultrafijnstof zoals verkeer en industrie sneller gedaald dan de emissie door houtverbranding door particulieren. Houtpelletkachels stoten weliswaar minder luchtverontreinigende stoffen uit dan open haarden die helemaal geen luchtzuivering hebben, maar de milieuwinst wordt ingehaald door de groei van het aantal nieuwe houtpelletkachels [4].

2. Ontbossing en bosdegradatie
Houtwinning voor houtpellets door houtkap zorgt voor bosdegradatie. Het hout voor houtpelletfabrieken wordt door industriële systematische kaalkap van bos gewonnen. Daarbij blijkt ook in natuurgebieden te worden gekapt. Zo blijkt uit een groot onderzoek van het Environmental Investigative Agency (EIA) [5] dat meer dan een dozijn biomassacentrales en houtpelletfabrieken in vier landen in Oost- en Midden-Europa tienduizenden hele boomstammen uit beschermde bossen hebben verwerkt tot houtpellets. Deze input betreft  geen ‘houtafval’, zoals de biomassa-industrie beweert, maar bomen waren afkomstig van Natura 2000-gebieden, natuurreservaten en nationale parken. Dit droeg bij aan de vernietiging van de laatste oerbossen in Europa. In een tijd waarin de wereld al getuige is van de gevolgen van de klimaatverandering, is het laatste wat Europa moet doen het kappen en verbranden van haar beschermde bossen voor energie. Bij het onderzoek van de EIA is hout rechtstreeks gevolgd van het bos naar de houtpellet- en bio-energiefabrieken op basis van door de overheid geregistreerde transportgegevens, GPS-trackers en veldonderzoek op de grond, inclusief het gebruik van drones en satellietbeelden.

3. Jaagt klimaatverandering aan
De CO2-uitstoot per opgewekte hoeveelheid energie bij houtverbranding is ca 10% hoger dan die van steenkool en tweemaal zo hoog als die bij gasstook [6].   Door nieuwe aanplant of regeneratie van gekapt bos  (voor zover deze al plaatsvindt) wordt de bij verbranding uitgestoten CO2 pas na 50 tot 100 jaar weer vastgelegd. Dit weer vastleggen van de uitgestoten CO2 noemen we het inlossen van de CO2-schuld. Dit inlossen duurt ongeveer 50 tot 100 jaar. Dit past niet in de tijdspanne die voor de klimaatdoelen zijn gesteld: 55% CO2 reductie in 2030 en klimaatneutraal in 2050. Daarom kan houtverbranding niet als hernieuwbare energie worden gedefinieerd. 


Kaalkap (foto Dogwood Alliance)
 
Greenwashing door certificering houtpellets en houtsnippers
Diverse studies gaan in op de tekortkomingen van certificering van houtpellets en houtsnippers [7]. Vanwege de groeiende bezorgdheid van vooraanstaande wetenschappers over de impact van het kappen bossen voor biomassa op bosecosystemen en koolstofemissies, heeft de biomassa-industrie in 2013 het SBP (Sustainable Biomass Program) haar eigen certificering opgesteld. Het programma is ontworpen als een internationaal certificeringsprogramma om zekerheid te bieden over de herkomst van houtpellets, koolstofniveaus en bosbescherming. SBP-certificering is echter niet onafhankelijk en heeft niet het vermogen om de impact van de biomassa-industrie op het klimaat, bosecosystemen en lokale gemeenschappen op geloofwaardige wijze te evalueren. Het certificeringsschema SBP wordt gedomineerd door degenen binnen de biomassa-industrie die er een gevestigd belang bij hebben om hun houtkappraktijken ecologisch duurzaam te laten lijken en hun brandstof “koolstofneutraal” te maken. In tegenstelling tot andere certificeringsprogramma’s van andere sectoren, mist het SBP-schema adequate onafhankelijke audits en verificatie, waardoor producenten van biomassa hun eigen risicobeoordelingen moeten uitvoeren en hun eigen verificateurs en gegevensbronnen kiezen, ondanks de duidelijke belangenverstrengeling.

Andere belangrijke bevindingen zijn:
* SBP-certificering vereist geen berekening van emissies aan de schoorsteen wanneer biomassa wordt verbrand. Daardoor wordt biomassa als “koolstofneutraal” geclassificeerd, vergelijkbaar met echt schone energietechnologieën zoals wind- en zonne-energie. Wetenschappelijke studies hebben echter geconcludeerd dat het verbranden van biomassa voor energie – met name hele bomen en ander hout met een grote diameter – de koolstofemissies gedurende tientallen jaren verhoogt in vergelijking met steenkool en andere fossiele brandstoffen.
* SBP-certificering negeert ook verschillende cruciale aspecten voor boskoolstofboekhouding, waardoor beoordelingen kunnen worden uitgevoerd met een fundamenteel gebrek aan objectiviteit, consistentie en verband met het beheer van daadwerkelijke bronbossen.
* SBP-certificering mist concrete, prestatiegerichte drempels en beschermingen en biedt dus weinig zekerheid met betrekking tot milieu- of sociale bescherming in bronbossen.

Houtpellets uit FSC- of PEFC gecertificeerde bossen voldoen automatisch aan SBP-certificering.

Oplossingen
In plaats van houtpellets te kopen raden wij aan te investeren in het isoleren van uw woning, en het écht duurzaam verwarmen van uw huis met bijvoorbeeld een (hybride)warmtepomp. De overheid dient door middel van haar beleid bossen te beschermen.