Handhavingsverzoek van Comité Schone Lucht & Biofuelwatch mbt RWE

Aan: Nederlandse Emissieautoriteit (NEa)
T.a.v. de heer M. Bressers | mark.bressers@emissieautoriteit.nl
Postbus 91503 | 2509EC DEN HAAG

Betreft: Handhavingsverzoek van Comite Schone Lucht & Biofuelwatch mbt RWE

Amsterdam, 26 juni 2025

Geachte heer Mark Bressers,

Wij verzoeken u per onmiddellijk handhavend op te treden tegen de pelletimport uit Maleisie onder de bepalingen van de SDE++-regeling en handhavingsmaatregelen te nemen ten aanzien van energiebedrijf RWE Nederland. We doen u dit verzoek naar aanleiding van bewijs dat naar Nederland geïmporteerde houtpellets uit Maleisië, voor verbranding in de energiecentrales van RWE, afkomstig zijn van leveranciers die niet voldoen aan de SDE++-criteria volgens het Nederlandse certificeringssysteem Sustainable Biomass Program (SBP).

Toelichting
Op basis van gegevens van Eurostat importeerde Nederland in 2024, 190.985 ton houtpellets uit Maleisië. De import van deze Maleisische pellets loopt in 2025 door. Op basis van cijfers in het jaarverslag van RWE was de vraag naar houtpellets van RWE in 2024 vrijwel gelijk aan de totale Nederlandse import van houtpellets. Dit betekent dat de Maleisische houtpellets verbrand zijn door RWE Nederland, die hiervoor SDE++- subsidies ontvangt. RWE ontvangt tot 2027, € 2,5 miljard SDE subsidie van de Nederlandse overheid. Een belangrijke voorwaarde voor deze subsidie is dat alle biomassa die RWE gebruikt, voldoet aan de wettelijke duurzaamheidseisen.

Twee houtpelletfabrieken in Maleisië: TreeOne MegaPellet & Rainbow Pellet
In 2024 ontving Nederland een lading houtpellets van 20.000 ton uit Bintulu, de Maleisische provincie Sarawak. Er zijn twee houtpelletfabrieken in Sarawak, beide in Bintulu. Slechts één ervan is echter gecertificeerd door een certificeringssysteem dat is geaccrediteerd onder SDE++door de SBP. Dit is TreeOne MegaPellet, een dochteronderneming van Samling Group.

SBP heeft nog een andere Maleisische pelletfabriek gecertificeerd: Rainbow Pellet, in de provincie Pahang. Deze installatie is gecertificeerd door het Green Gold Label, specifiek voor het SDE+-programma. We gaan er daarom van uit dat zij het grootste deel van de Nederlandse houtpelletimport uit Maleisië leveren, circa 170.000 ton in 2024.

Alle bevindingen (zie bijlage) zijn gebaseerd op het gegeven dat de Nederlandse houtpelletimport uit Maleisië in 2024 voornamelijk afkomstig was van Rainbow Pellet (circa 170.000 ton) en, van TreeOne MegaPellet (20.000 ton), een dochteronderneming van Samling Group.

Op basis van deze informatie verzoeken wij u om handhavend op te treden tegen deze pelletimport onder de bepalingen van de SDE++-regeling. Daarnaast zijn wij van mening dat onderstaande bewijs, de validiteit van de SDE++-accreditatie van de Nederlandse certificering SBP ernstig ondermijnt en dientengevolge nader onderzocht moet worden op legitimiteit en effectiviteit.

Wij ontvangen graag uw reactie en een ontvangstbevestiging van dit handhavingsverzoek.

Hoogachtend,
Dr. Fenna Swart, directeur Comité Schone Lucht (NL)
Tevens contactpersoon: 06 415 14 330 | Fenna@comiteschonelucht.nl
Almuth Ernsting, directeur Biofuelwatch (VK) | almuthernstinguk@yahoo.co.uk

Bijlagen – 3

1 INFORMATIE EN BEWIJS TREEONE MEGAPELLET & RAINBOW PELLET …………3
2. RAINBOW PELLET ………………………………………………………………………………….6
3. IMPORT HOUTPELLETS NL EN BIO-ELEKTRICITEIT IN RWE CENTRALES ……… 10

Bijlage 4: Statuten van Biofuelwatch en Comité Schone Lucht

1 Informatie en bewijs TreeOne MegaPellet & Rainbow Pellet

1. TreeOne MegaPellet/Samling Group

Volgens de Surveillance Audit van 2024 van de SBP Certificatie-Instelling is er geen “Supply Base Evaluation (SBE)” uitgevoerd, aangezien de klant uitsluitend 100% PEFC-gecertificeerd hout inkoopt. De PEFC-certificering voor de pelletfabriek en voor Samling Group als geheel werd toegekend door de Malaysian Timber Certification Council (MTCC/MTCS). Vorig jaar verzocht de Nederlandse overheid de PEFC een onderzoek in te stellen naar de MTCC/MTCS, nadat een vooronderzoek door de Timber Procurement Assessment Committee (TPAC) een gebrek aan vereiste transparantie aan het licht had gebracht als een schending van het Nederlandse houtinkoopbeleid met betrekking tot de klachtenprocedure, de implementatie van Free, Prior and Informed Consent, de omzetting van bossen in plantages en het ontbreken van bevelen tot stopzetting. Desondanks blijft SBP geaccrediteerd voor de certificering van houtpellets volgens de SDE++-criteria, zelfs als die houtpellets uit Maleisië komen en SBP afhankelijk is van MTCC-certificering.

In oktober 2022 dienden verschillende ngo’s die in Sarawak actief zijn een klacht in tegen Samling Group bij de Forest Stewardship Council. Deze klacht betrof illegale houtkap of handel in illegaal hout, schending van traditionele rechten en mensenrechten, vernietiging van bossen met een hoge natuurwaarde en aanzienlijke omzetting van bossen in plantages of niet-bosgebruik tussen 2017 en 2022. Een soortgelijke klacht werd ingediend bij PEFC/MTCS. In april 2024 beëindigde Samling Group haar twee FSC Chain of Custody-certificaten. In april 2025 oordeelde de FSC-beslissingscommissie dat er inderdaad illegale houtkap en vernietiging van bossen met een hoge natuurwaarde had plaatsgevonden in een nationaal park naast een Samling-concessie. Zij benadrukte dat er een risico bestond dat er ook andere overtredingen hadden plaatsgevonden in Samling-concessies.

PEFC/MTCS hebben niet gereageerd op een identieke klacht van dezelfde ngo’s, noch hebben ze actie ondernomen naar aanleiding van het oordeel van de FSC-beslissingscommissie.

Volgens de Surveillance Audit van 2024 waren de acacia- en eucalyptusstammen afkomstig uit vijf concessies van de Sammling Group, genaamd Licensed Planted Forests (LPF): Segan, Lana, Marudi, Kuala Baram en Paong.

Concreet bewijs van schendingen van de Nederlandse duurzaamheidsnormen:

Indicator 3.1 van het Nederlandse Verificatieprotocol stelt: “Biomassa is niet afkomstig van permanent gedraineerde gronden die op 1 januari 2008 als veengebied waren geclassificeerd, tenzij kan worden aangetoond dat de productie en oogst van de biomassa niet leidt tot wateruitputting van een voorheen ongedraineerde bodem.”

Een Rapid Response Report van de ngo Mighty Earth uit juli 2019 presenteerde satellietbeelden van 5 januari 2019 en 6 juli 2019. Hieruit blijkt dat tussen deze data 6 hectare veengebied is ontwikkeld, oftewel gedraineerd, in Samlings LPF0014, oftewel in de Segan-concessie.

Indicator 3.3 luidt:
“Biomassa is niet afkomstig van houtplantages die na 31 december 1997 zijn aangelegd door middel van omzetting van natuurlijke bossen, tenzij de bosbeheerder niet direct of indirect verantwoordelijk is voor de omzetting. Biomassa afkomstig van houtplantages die na 1997 zijn aangelegd door middel van omzetting van gedegradeerde natuurlijke bossen of gedegradeerd land, is vrijgesteld van deze eis, op voorwaarde dat dit ecologisch en economisch verantwoord is en dat de bosbeheerder niet direct of indirect verantwoordelijk is voor de degradatie.”

Volgens eigen informatie van Samling Group hebben zij alle vijf concessies gevestigd door middel van omzetting van natuurlijk bos na 31 december 1997. De Segan LPF-vergunning werd afgegeven in 1999. Samling beweert dat het omgezette bos eerder was gekapt en daarom geen primair bos was. Ongeacht of dit echter waar is of niet, het betrof nog steeds natuurlijk bos dat was omgezet in plantages. Hetzelfde geldt voor de Lana LPF-licentie, de Marudi-licentie en de Kuala Baram-licentie, met dien verstande dat de laatste twee in 1998 werden toegekend (nog steeds na de Nederlandse sluitingsdatum van 31-12-1997). De Paong-licentie werd in 2000 toegekend. Ook daar werd natuurlijk bos omgezet in plantages.

Een Rapid Response Report van de ngo Mighty Earth uit februari 2019 bevat satellietbeelden van 7 januari 2019 en 16 februari 2019, waaruit blijkt dat tussen deze data 44 hectare natuurlijk bos is gekapt in LPF0008, de Marudi-licentie.

Een Rapid Response Report van de ngo Mighty Earth uit december 2018 bevat satellietbeelden van 12 september 2018 en 30 november 2018, waaruit blijkt dat tussen deze data 104 hectare natuurlijk bos in de Lana-concessie is gekapt.

Indicator 7.2 luidt: “Er zijn maatregelen genomen om bedreigde plant- en diersoorten te beschermen en, indien van toepassing, de populaties te vergroten en de leefgebieden van deze soorten te verbeteren.”

Een onderzoek van The Borneo Project en Bruno Manser Fond, gepubliceerd in 2023, vat de bevindingen samen van de Baram Heritage Survey, die gebaseerd was op gegevens verzameld in en door zes gemeenschappen in de Baram-regio in 2020 en 2021. Deze enquête bestreek de Paong-concessie van Samling Group. Het toonde een “overvloed aan beschermde fauna”, waaronder zes neushoornvogelsoorten in de concessie, in tegenstelling tot wat Samling Group beweerde tijdens een milieueffectrapportage.

Conclusie TreeOne MegaPellet pellets

De houtpellets van TreeOne MegaPellet (20.000 ton in 2024) zijn afkomstig van vijf boomplantageconcessies. In elk van deze concessies heeft Samling na eind 1997 natuurlijk bos gekapt, wat duidelijk in strijd is met de Nederlandse duurzaamheidsnormen. Bovendien laten satellietbeelden gepubliceerd door de NGO Mighty Earth zien dat er recentelijk ook regenwoud is gekapt en veen is vernietigd.

2. Rainbow Pellet

Rainbow Pellet is, naast TreeOne MegaPellet, de enige Maleisische pelletproducent die gecertificeerd is volgens een SDE++-certificeringsprogramma. Het bedrijf is gecertificeerd door twee van dergelijke programma’s: SBP en Green Gold Label (GGL). Het GGL-certificaat is expliciet van toepassing op het Nederlandse SDE+-programma. We gaan er daarom van uit dat dit bedrijf het overgrote deel van de door Nederland geïmporteerde Maleisische pellets levert.

De SBP-certificering is sterk afhankelijk van de PEFC-certificering van Rainbow Pellet, die, net als bij TreeOne MegPellet, is toegekend door het Maleisische houtcertificeringsprogramma (zie hierboven voor meer informatie over dat programma).

Rainbow Pellet exploiteert één pelletfabriek in de provincie Pahang. Volgens de SBP-herbeoordeling uit 2024, uitgevoerd door Control Union, bestaat de grondstof voornamelijk uit niet langer productieve rubberbomen van plantages die 20-25 jaar geleden zijn aangelegd. De rubberplantages in de winningsgebieden zijn geregistreerd onder ongeveer 236 eigendomstitels/percelen.

Volgens de SBP-herbeoordeling van 2024 “houdt het bedrijf parallelle productie van SBP-conforme en niet-conforme materialen aan, waarbij traceerbaarheid wordt gewaarborgd door fysieke scheiding gedurende het hele productieproces”. De certificerende instantie van SBP heeft geen eigen audit uitgevoerd om te verifiëren of deze scheiding van grondstoffen te allen tijde wordt nageleefd, maar vertrouwt volledig op de verklaringen van het bedrijf. Hoe betrouwbaar deze bewering van het bedrijf ook
is.

Volgens indicator 3.3 van het Nederlandse Verificatieprotocol mag biomassa die onder de SDE++-regeling valt, niet afkomstig zijn van land dat na 31 december 1997 is omgezet van natuurlijk bos naar plantages. Hout afkomstig van plantages die 20-25 jaar geleden zijn aangelegd, voldoet daarom niet aan de SDE++-criteria, tenzij kan worden aangetoond dat het land voorheen geen natuurlijk bos was. Volgens de SBP-herbeoordeling van 2024 hanteert het bedrijf een strikt beleid om geen rubberbomen in te kopen die na januari 2008 zijn geplant, tot de periode 2028-2033. Dit komt duidelijk niet overeen met de Nederlandse criteria, waarvoor de grensdatum eind 1997 is, niet begin 2008.

Volgens een onderzoek naar ontbossing in Pahang, gepubliceerd in 2020, werd tussen 1995 en 2000 7,59% van de bossen in Pahang ontbost, en nog eens 6,74% tussen 2005 en 2010: “De bevinding concludeerde dat commerciële landbouw, zoals palmolieplantages en rubberplantages, de belangrijkste directe oorzaken waren van de ontbossing in Pahang… Landgebruikskaarten lieten een afname van de bosbedekking zien tussen 2000 en 2004 en een scherpe daling tussen 2004 en 2010.”

Het is dus duidelijk dat de omschakeling naar rubberplantages al tientallen jaren een belangrijke drijfveer is in Pahang.

De certificerende instantie van de SBP stelt dat het risico van hout uit natuurlijke bossen of van rubberplantages die sinds 1 januari 2008 zijn omgebouwd, wordt beperkt door twee checklists die zijn opgesteld door het management van Rainbow Pellet “om te garanderen dat er een voorbeoordeling van het kapgebied wordt uitgevoerd in samenwerking met landeigenaren en de onderaannemer die de kap uitvoert“. Ook hier vindt er geen audit door derden plaats.

Een onderzoek door Macaranga in samenwerking met het Rainforest Investigations Network van het Pulitzer Center, gepubliceerd in 2022, toonde aan dat tussen 2012 en 2020 77.331 hectare bos in Pahang werd gekapt in het kader van het Maleisische Forest Plantation Development Programme, maar dat slechts 3.971 hectare van dat land werd herbeplant met rubber- of andere commerciële bomen.

Volgens het rapport:
Tussen 2012 en 2020 is ongeveer 67,9% van de 185.413 hectare aan reservaten die in het schiereiland Maleisië zijn gekapt voor bosaanplant, niet herplant. De grootste tekorten bevinden zich in Pahang en Kelantan.

Afbeelding uit rapport:

Met andere woorden, het kappen van regenwoud voor rubberplantages zonder herbeplanting is de norm in Pahang.

Een artikel uit 2022, gepubliceerd in het onderzoeksmagazine Mongabay, citeert politicus Lee Chean Chung, destijds lid van de wetgevende vergadering van de deelstaat Pahang, die over het plan voor de aanleg van de rubberplantages in Pahang zei: “De houthakkers of exploitanten zijn meer geïnteresseerd in het hout dan in het uitvoeren van het herbeplantingsprogramma.” Landkap voor rubberplantageconcessies gebeurt volgens Lee Chean Chung door bossen te kappen en alle vegetatie te verwijderen, wat volgens hem heeft bijgedragen aan catastrofale overstromingen.

Zulke praktijken zijn duidelijk niet verenigbaar met de bodembeschermingseisen van het Nederlandse Verificatieprotocol, zoals indicator 4.1: “De bosbeheereenheid waar het hout vandaan komt, wordt beheerd met het doel koolstofvoorraden op de middellange of lange termijn te behouden of te vergroten.”

Conclusie Rainbow Pellets

Concluderend is er duidelijk bewijs dat de inkoop van hout van rubberplantages in de provincie Pahang gepaard gaat met een hoog risico op ontbossing, zeker sinds 31 december 1997 en zeer waarschijnlijk ook sinds 1 januari 2008, evenals met een hoog risico op bodem- en bodemkoolstofschade. Dit alles is onverenigbaar met de Nederlandse criteria voor duurzame biomassa. Tegelijkertijd is de enige “garantie” dat de naar Nederland geëxporteerde Rainbow Pellet-pellets niet gekoppeld zijn aan ontbossing en/of bodemuitputting dun en onbetrouwbaar, namelijk op basis van vrijwillige certificering door het bedrijf zelf. Dit wil zeggen zonder audits door derden. Bovendien is het Maleisische houtcertificeringssysteem onderwerp van onderzoek door de Nederlandse overheid naar aanleiding van een zeer kritisch voorlopig rapport van de Timber Procurement Assessment Committee (TPAC)¹.

3. Import houtpellets NL en bio-elektriciteit in RWE centrales

Volgens gegevens van Eurostat² importeerde Nederland in 2024 1,4 miljoen houtpellets. Volgens het jaarverslag 2024 wekte RWE 2,777 GWh (d.w.z. 27.770.000 MWh) biomassa-elektriciteit op in een of beide van haar twee Nederlandse elektriciteitscentrales, Amercentrale en Eemshaven (pagina 42).

Houtpellets hebben een gemiddelde netto calorische waarde van 4,8 MWh/ton. 1,4 miljoen ton pellets komt dus overeen met een thermisch vermogen van 6,720 GWh.

Vergelijken we het thermisch vermogen van houtpellets met de elektriciteitsopwekking uit biomassa (2,777 GWh), dan zou het netto rendement ongeveer 41% bedragen. Dit is een geloofwaardig cijfer voor moderne superkritische poederbrandstofcentrales. RWE gaf in het verleden een rendement van 46% voor de centrale in Eemshaven, al zal het rendement bij kolen hoger liggen dan bij biomassa.

1. Advies TPAC aan de Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat Naar aanleiding van signalen
   en klachten ten aanzien van het Keurmerk MTCS (Malaysian Timber Certification System), 06102023 ↩︎
2. Zie ook voor de import data van Nederlandse houtpellets de volgende websites:
   https://www.globaltimber.org.uk/eutradefuelwoodchipsresiduespellets.htm
   https://www.futuremetrics.info/global-trade-sankey-map-2024/ ↩︎