De wereld zit op slot vanwege het snel om zich heen grijpende Coronavirus. Een schrikbarende ontwikkeling die minimaal noopt tot bezinning. Een ander virus dat zich razendsnel verspreidt is het ‘biomassavirus’. Ontstaan door de grote pot met subsidiegeld van de overheid voor biomassa. Maar daar waar Nederland tegensputterend tot stilstand komt, gaat het biomassavirus door. Met als voorlopig dieptepunt, volgens Fenna Swart, Johan Vollenbroek, Bert Kool en Maarten Visschers, een opmerkelijk en misleidend nieuwsbericht van NOS Nieuws.

NOS berichtgeving tendentieus
Daar waar Nederland tegensputterend tot stilstand komt, gaat het biomassavirus door. Met als voorlopig dieptepunt een opmerkelijk en misleidend nieuwsbericht ‘Klimaatimpact importgas groter dan van biomassa’  zoals NOS Nieuws kopte afgelopen week (10 maart) [1]. Desgevraagd, in reactie op de kritiek van de Landelijke Federatie tegen Biomassa, Comité Schone Lucht en Mobilisation for the Environment, geeft Marcel Gelauff (hoofdredacteur NOS Nieuws) toe dat “het onderzoek inderdaad beperkt is omdat er niet naar de duurzaamheid van biomassa is gekeken.”[2] Dergelijke foutieve berichtgeving in de media zorgt voor verwarring. Verwarring waar de biomassa-industrie garen bij spint. Zeker nu de kritiek op biomassa steeds luider klinkt, ook uit de hoek van de (internationale) wetenschap en de politiek.

Het bericht, de auteur en de opdrachtgever Het nieuwsbericht is gebaseerd op één bron, namelijk een onderzoek uitgevoerd door Royal HaskoningDHV.  Dit is een adviesbureau dat zich altijd sterk vóór biomassa heeft uitgesproken. De auteur van het rapport is Harry Croezen. Deze auteur betreft een probiomassa lobbyist die, in samenwerking met o.a. Essent / RWE en wetenschappers van het Copernicus Instituut (Universiteit Utrecht) als doel heeft om biomassa te promoten. Bij dit Copernicus Instituut zijn bijna alle lobbyisten voor biomassa aangesloten zoals Martin Junginger, Andre Faaij, Wim Turkenburg die steeds opnieuw opduiken in probiomassa onderzoeken en instellingen. Opdrachtgever van het rapport is de NDVE [3]. Dit is een vereniging van energiebedrijven zoals Eneco, Essent / RWE, Vattenfall, Platform Bio-energie en andere organisaties die veel geld verdienen aan de biomassa-energie.  Zij hebben dus een groot belang dat de onderzoeksresultaten positief uitvallen voor de biomassa-industrie.  

Biomassa niet CO2 neutraal In het onderzoek is bij de berekening van de biomassaketen, de CO2 uitstoot die bij houtverbranding voor biomassa vrijkomt niet meegerekend; dit wil zeggen op ‘nul gezet’. In de tekst is deze premisse echter goed verstopt. Daardoor lijken de conclusies nieuwe gegevens op te leveren. Maar in werkelijkheid is de uitkomst hetzelfde als in voorgaande probiomassa onderzoeken waarbij dit niet werd mee gerekend. Echter de uitstoot van biomassa is niet CO2 neutraal. Ook al staat dit nog steeds vermeld in de richtlijn waarnaar het rapport verwijst (afgekort RED: officiële Europese richtlijn voor hernieuwbare energie). De lacune in dit onderzoek moet gezien worden in de context van de praktijk zoals die momenteel plaatsvindt in het buitenland. Zoals in Estland en Amerika waar veel hout voor ‘onze’ biomassaverbranding in Nederland vandaan komt. In de VS geldt geen herplantingsplicht. Dus de eis in het Nederlandse certificeringssysteem dat er herplant moet worden, wordt daar niet gehandhaafd. Dit terwijl er bij biomassa-oogst grootschalige kaalkap plaatsvindt. De CO2 die vervolgens door bodemdegradatie bij kaalkap en de daaropvolgende verbranding vrijkomt, komt in een klap in de atmosfeer. Toch wordt deze uitstoot niet meegeteld in de boekhouding. Niet in de VS noch in Europa of in Nederland. Maar dit betekent niet dat buitenlandse houtpellets voor Nederlandse biomassaverbranding CO2 neutraal zouden zijn, zoals het rapport beweert. Integendeel.

Kabinet verschuilt zich Om tegemoet te komen aan alle kritiek verschuilt het kabinet zich sinds een jaar achter een aangekondigd ‘integraal duurzaamheidskader’ dat hier een antwoord op moet bieden. Hiervoor is het PBL en de SER gevraagd om een advies op te stellen. Het PBL wordt ondersteund door dezelfde Royal HaskoningDHV die ook dit onderzoek deed. Buitenlandse natuurorganisaties hebben om deze reden onlangs nog een dringende oproep gedaan aan het PBL om praktijkrapportages te betrekken in hun onderzoek naar het duurzaamheidskader. Of dit is gebeurd zal moeten blijken wanneer het advies opgeleverd wordt, eind deze maand.

Advies PBL onafhankelijk? Maar gevreesd wordt dat de uitkomsten naar de duurzaamheidseisen al vaststaan.  In de tussentijd aan Frans Timmermans de taak om de formulering in het EU klimaatakkoord ‘dat biomassa CO2 neutraal zou zijn’ zo snel mogelijk aan te passen. Nederland zou er dien ten gevolge wijs aan doen om zich niet langer te verschuilen achter een duurzaamheidskader maar korte metten te maken met de overheidssubsidie voor biomassa. Ten slotte, doet de NOS er verstandig aan eerst te denken alvorens te spreken, zeker als gaat om zo’n levensgevaarlijk virus als het biomassavirus.  


– – – – – – – – – – Over de auteurs

Dr. Fenna Swart is verbonden aan de Universiteit Leiden, voorzitter van Comité Schone Lucht. Het Comité organiseert de landelijke demonstratie tegen de overheidssubsidie voor biomassa in Den Haag dat op 18 april zou plaatsvinden maar vanwege het Coronavirus is verplaatst naar de zomer. Het comité doet dit i.s.m. de MOB, Greenpeace, Partij van de Dieren, Fossielvrij Nederland en de FAB waarin 40 actiegroepen uit het hele land zich hebben georganiseerd.

Drs. Johan Vollenbroek is milieudeskundige en voorzitter van Mobilisation for the Environment (MOB). Hij kreeg in 2018 landelijke bekendheid toen hij met succes de Programmatische Aanpak Stikstof aanvocht. In 2019 kreeg Vollenbroek de Clara Meijer-Wichmann Penning vanege zijn inzet voor lucht-, bodem- en waterkwaliteit, het tegengaan van (hoge) uitstoot van schadelijke stoffen als kwik, dioxines, PFAS, stikstofoxiden, ammoniak, zwaveloxiden en fijnstof, het beperken van klimaatverandering en het opkomen voor behoud en versterking van natuur, biodiversiteit, gezondheid en een gezonde leefomgeving.

Bert Kool is actief voor Geenbiomassacentralesinwaddinxveen.nl. Hij is als energietechnoloog werkzaam geweest in de engineering van grote energiecentrales.

Maarten Visschers werkt ruim 30 jaar op het gebied van klimaat en duurzaamheid. Respectievelijk bij adviesbureau Arcadis, bij de CieMER en in de biologische landbouw en bij de Gelderse Natuur en Milieufederatie. Op dit moment is hij werkzaam als zelfstandig adviseur.Alle auteurs zijn verbonden aan de Landelijke Federatie tegen Biomassa (FAB) (www.the-FAB.org)

[1] https://nos.nl/artikel/2326613-klimaatimpact-importgas-groter-dan-van-biomassa.html 

[2] Correspondentie Fenna Swart met Marcel Gelauff  [3]http://www.nvde.nl/leden