Succes op klimaattop Dubai dreigt volgens natuurbeschermers uit te draaien op ramp voor bossen (ALGEMEEN DAGBLAD)
Een ogenschijnlijk succes op de VN-klimaattop in Dubai dreigt volgens natuurbeschermers uit te draaien op een ramp voor bos en biodiversiteit. Het gaat om de oproep om de hoeveelheid hernieuwbare energie per 2030 te verdrievoudigen. Behalve groei van wind en zon betekent dit waarschijnlijk ook meer verbranding van bossen.
Door Edwin Timmer
,,Dit is een zeer gevaarlijke ontwikkeling”, waarschuwt Peg Putt van de Global Forest Coalition op de klimaatconferentie. Meer hernieuwbare energie vindt ze goed, maar niet in de vorm van houtpellets. ,,Biomassa is niet klimaatneutraal, en het kappen van bossen verkleint juist de capaciteit om CO2 op te nemen. Grootschalige verbranding van biomassa moet daarom worden uitgesloten van het doel om hernieuwbare energie te verdrievoudigen”, stelt de Australische activiste in Dubai.
800 jaar oude boom
Ze krijgt steun van bezorgde bosbeschermers in Indonesië en van tientallen internationale ngo’s, waaronder het Nederlandse Comité Schone Lucht. ,,Je kunt ons niet vertellen dat het verbranden van een 800 jaar oude boom duurzame elektriciteit oplevert”, zegt David Tong, campagneleider van Oil Change International. ,,Het verbranden van bossen mag niet worden geaccepteerd als hernieuwbare energie.”
Al ruim 120 landen schaarden zich achter de oproep in Dubai om per 2030 11.000 gigawatt aan hernieuwbare energie op te wekken. Daarmee is dit initiatief van de Europese Unie een succes en komt de verdrievoudiging waarschijnlijk in de eindtekst van de top. Meer hernieuwbare energie is noodzakelijk om die andere grote ambitie erdoor te krijgen: een einde aan, of tenminste een afbouw van, fossiele brandstoffen zoals olie en gas.
Maar fossiel massaal inruilen voor verbranding van biomassa, zeker op de schaal waarop energie nodig blijft, zou een ramp zijn voor de planeet, stellen de ngo’s. Het Internationale Energie Agentschap (IEA) verwacht al een explosieve groei van de vraag naar bio-energie in de komende decennia. Op dit moment beslaat die 6 procent van ons totale energieverbruik en in 2030 stijgt dat tot 13 procent en in 2050 tot 18 procent, aldus de EIA. ,,Deze cijfers zijn afschuwelijk”, zegt Putt. ,,Zoveel houtige biomassa kan onmogelijk duurzaam.”
We verwachten dat voor de nieuwe bijstook straks bossen en plantages nodig zullen zijn op Sumatra, Kalimantan en Papoea.
Beyrra Triasdian, Trendasia
Indonesië is één van de Aziatische landen die inmiddels een draai maken naar het gebruik van biomassa. Hoewel kolencentrales eigenlijk langzaam moeten worden afgebouwd, wil de Indonesische regering ze ‘verduurzamen’ door houtpellets bij te mengen tot 5 a 10 procent naast kolen. Het gaat voorlopig om 57 kolencentrales, maar mogelijk straks om meer dan honderd waarin bomen worden bijgestookt.
,,Dit is niet de juiste oplossing”, zegt Beyrra Triasdian, een Indonesische onderzoekster van de organisatie Trend Asia. ,,We verwachten dat voor de nieuwe bijstook straks vooral bossen en plantages nodig zullen zijn op Sumatra, Kalimantan en Papoea. In totaal gaat het om een oppervlakte van wel 2,3 miljoen hectare bos dat nodig is.” Dat betreft een oppervlakte ter grootte van ruim de helft van Nederland.
Triasdian: ,,En dan hebben we het nog niet over de export. Want ook landen als Japan en Zuid-Korea zijn op zoek naar biomassa voor hun centrales.” De onderzoekster op het gebied van hernieuwbare energie vreest voor de biodiversiteit in haar land als natuurlijke bossen worden omgevormd tot monoculturen voor houtpellets. ,,Daarnaast is het een bedreiging voor inheemse groepen mensen die in het bos leven en van die bossen leven”, zegt de Indonesische.
Voor de start van de klimaattop ontving de nieuwe klimaatcommissaris Wopke Hoekstra al een brandbrief over het onderwerp. Tientallen ngo’s riepen Hoekstra op om biomassa uit te sluiten van de gewenste verdrievoudiging aan hernieuwbare energie. ,,Het is cruciaal dat de inzet van bosbiomassa wordt uitgefaseerd, nu het mondiale energiesysteem overgaat op hernieuwbare energiebronnen”, stelt Fenna Swart van het Nederlandse Comité Schone Lucht in de brief.
‘Niet in mandaat’
Hoekstra lijkt voorlopig amper met biomassa bezig in Dubai. Een bron bij de Europese onderhandelingsdelegatie stelt dat biomassa geen onderwerp van discussie is tijdens de gesprekken met andere landen. Het onderwerp zit ‘niet in het mandaat’, waarmee de Europees commissaris in Dubai op pad is gestuurd. De voorganger van Hoekstra, GroenLinks-PvdA leider Frans Timmermans, zorgde er als eurocommissaris voor dat biomassa in de EU nog wel als ‘duurzaam’ wordt aangemerkt.
In Nederland heeft minister Rob Jetten (Klimaat) het gebruik van biomassa sinds 2022 ingeperkt, zo verstrekt hij geen subsidies meer voor nieuwe biomassaprojecten. Toch wil energiebedrijf RWE haar twee kolencentrales in Geertruidenberg en Eemshaven nu volledig ombouwen naar biomassa. Het proces is gestart om de eerste vergunningen daartoe aan te vragen. Daarbij wil het bedrijf de CO2 afvangen en onder de grond stoppen.