Wat is luchtkwaliteit

De lucht die wij inademen bestaat uit verschillende stoffen. Sommige stoffen zoals zuurstof hebben we nodig. Door sommige andere stoffen in de lucht kunnen we last krijgen van onze gezondheid. Deze stoffen vervuilen de lucht. Hoe minder vervuilende stoffen er in de lucht zitten hoe beter de kwaliteit van de lucht en hoe gezonder de lucht.

Luchtkwaliteitsnormen
Om te controleren en te onderzoeken in hoeverre er sprake is van een goede of slechte luchtkwaliteit, kunnen we de concentratie aan luchtverontreinigende stoffen in de lucht meten. De gemeten concentraties kunnen we vergelijken met luchtkwaliteitsnormen. Volgens het RIVM wordt voor deze stoffen tegenwoordig bijna overal voldaan aan de wettelijke grenswaarden [1].  De Atlasleefomgeving.nl [2] geeft algemene informatie over de luchtkwaliteit in Nederland. De Atlas geeft ook andere informatie over de kwaliteit van de leefomgeving. Actuele meetgegevens staan op Luchtmeetnet.nl [3]. Per meetstation is te zien wat de concentratie van een stof op dat moment is.

Fijnstof en NO2-meter

Plaatselijke bronnen
De luchtkwaliteit in Nederland verschilt van plek tot plek en van moment tot moment. Plaatselijk hebben vooral bronnen in de directe omgeving invloed op de luchtkwaliteit. Hoe groot die invloed is hangt sterk af van hoe groot de uitstoot is. Ook de hoogte en de wijze waarop de vervuilende stoffen worden uitgestoten is belangrijk. Bij uitstoot op grote hoogte (bijvoorbeeld door vliegverkeer of hoge schoorstenen) hebben de vervuilende stoffen minder invloed op de luchtkwaliteit dan dicht bij de grond, echter verhogen ze wel de achtergrondconcentratie van luchtverontreinigende stoffen.

Houtstook particulieren
Naast verkeer en veehouderij draagt ook houtstook door particulieren lokaal bij aan een verslechtering van de luchtkwaliteit. Zo komen bij houtverbranding onder meer  ultrafijnstof, fijnstof, stikstofoxide (NOx), en polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAKs; roet) vrij. Ook kan houtstook leiden tot houtrookoverlast en gezondheidsklachten bij buren en in de wijk. Een verbod op houtstook bij particulieren is de meest effectieve maatregel. Tot nu toe zijn verantwoordelijke staatssecretarissen en ministers huiverig om een verbod in te stellen omdat ze bang zijn om kiezers uit hun achterban te verliezen. Veel meer politieke lef is uiterst noodzakelijk.

Ook onder de grenswaarden gezondheidseffecten
Gezondheidseffecten treden ook op onder de grenswaarden die in de wet zijn vastgelegd. In het Schone Lucht Akkoord (SLA) is afgesproken om de gezondheidseffecten van luchtvervuiling door Nederlandse bronnen in 2030 met 50 procent te verminderen ten opzichte van 2016. Een Monitoringsrapportage Doelbereik Schone Lucht Akkoord toetst de Nederlandse overheid of ze met het gestelde beleid de beoogde doelen halen. 

Advieswaarden gezonde luchtkwaliteit van Wereldgezondheidsorganisatie
De advieswaarden voor gezonde luchtkwaliteit van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zijn in 2021 aangescherpt. Deze lagere (scherpere) WHO-advieswaarden zijn nog niet vertaald naar nieuwe Europese normen en ook nog niet opgenomen in Nederlandse wetgeving. Om deze advieswaarden te halen dient er een verbod op houtstook te komen (zowel bij particuliere huishoudens, biomassa- en kolencentrales).

Houtrookoverlast (Milieucafé Tilburg)