Baanbrekend en moedig besluit nieuwe minister Klimaat (Rob Jetten) dat alle lof verdient. Geldkraan dicht per onmiddellijk voor nieuwe biomassacentrales. Nederland zet hiermee de toon en daagt Brussel uit. Veel zal nog wel afhangen van omgang met huidige (bestaande) subsidies en bijstook in kolencentrales in het lang verwachte afbouwpad dat vandaag bekend werd. De continuering van grootschalige import gaat onder huidige besluit door, dit is wat ons en de buitenlandse bosbeschermingsorganisaties betreft onacceptabel. Aanscherping van EU richtlijn (RED) en uitsluiting biomassa op Europese platform komt met dit Nederlandse besluit wel in stroomversnelling. We zijn er nog niet maar dit is een eerste stap en grote erkenning voor ons werk en aanhoudende campagnes in de afgelopen jaren in binnen en buitenland over misleiding en misstanden rondom het biomassadossier

Fenna Swart, Comité Schone Lucht 1Comité Schone Lucht, initiatiefnemer petitie ‘stop de subsidies voor biomassa’ 1 dat in NL ruim 25.000 keer werd ondertekend en in Europa, via de gelijknamige petitie1 ism. Forest Defenders Alliance & WeMoveEurope, ruim 290.000 keer)..

Eerst reacties
Comité Schone Lucht (CSL) staat achter de onmiddellijke subsidiestop voor laagwaardige warmte uit biomassa, zoals vandaag besloten door het kabinet. Minister Rob Jetten (D66) prikt de ‘groene’ bubbel door en erkent de grote nadelige effecten van biomassaverbranding voor klimaat, biodiversiteit en luchtkwaliteit. De onmiddellijk subsidiestop betreft laagwaardige biomassawarmte voor warmtenetten en kassen. Dit betekent ook een stop op de huidige investering en uitbreiding van warmtenetten. Laagwaardige warmte kan veel beter door échte duurzame energie zoals bodemwarmte worden opgewekt. CSL vindt dat biomassaverbranding voor hogetemperatuurwarmte (zoals de opwekking van stoom voor industriële toepassing) ook niet meer gesubsidieerd dient te worden. Voor hoge temperatuurwarmte dient versneld ingezet te worden op waterstof. De vrijkomende SDE subsidies kunnen hiervoor gebruikt worden, naast een structurele inzet op energiebesparing (isolatie) en hybride warmtepompen. Hout dient hoogwaardig in de bouw voor constructiemateriaal en houtvezelplaat te worden toegepast. Daarbij blijft koolstof lang vastgelegd.

Nog niet gebouwde biomassacentrales
Nadere invulling en aanscherping in het afbouwplan betreffen de al vergunde subsidies voor nog niet gebouwde biomassacentrales, zoals die van Vattenfall in Diemen. CSL vindt dat ook deze subsidies dienen te worden ingetrokken, conform het SER advies (2020): “Financiële compensatie voor de gemaakte voorbereidingskosten zijn gepast, nu de centrales zelf nog niet is gebouwd. Wij hebben dit ook gisteren nogmaals de minister geadviseerd en gevraagd met Vattenfall in gesprek te gaan. Vattenfall vraagt al 1,5 jaar om duidelijkheid van de politiek. Die tijd is nu gekomen. Compensatie van kantoorkosten is nodig. De 395 miljoen euro gereserveerde subsidies voor biomassa kunnen dan geïnvesteerd worden in echte duurzame technieken. Dat geld is hard nodig. Ga niet door met een biomassacentrale die niemand meer wil. Wij hebben dit vorige week nogmaals kenbaar gemaakt via een brandbrief aan de CEO van Vattenfall. De politiek is nu aan zet”, aldus CSL.

Bijstook Kolencentrales
CSL vindt ook dat de subsidies voor de bijstook van geïmporteerde biomassa in de Nederlandse kolencentrales per onmiddellijk moeten worden ingetrokken. Jaarlijks worden 3.5 miljoen ton geïmporteerde houtpellets in Nederlandse kolencentrales verbrand. De totale exploitatiesubsidie in de periode 2019-2027 bedraagt 3.6 miljard euro. CSL in samenwerking met Forest Defenders en buitenlandse NGO’s uit de Baltische Staten en de Verenigde Staten geven al jarenlang aan mordicus tegen deze import te zijn. Mede vanwege de desastreuze kaalkap van hun bossen. De landelijke Nederlandse NGOs onder leiding van Greenpeace stapten om deze reden in juli 2021 uit het Convenant Duurzaamheid Biomassa, die ze eerder met de industrie hadden ondertekend.

Perscontact
Comité Schone Lucht: +31 (0) 6 415 14 330

Achtergrond en context
Plantaardige oliën als dieselvervangers paard achter de wagen.
Toepassing van plantaardige oliën zoals palm- en sojaolie, afgewerkt frituurvet en bio-ethanol als zgn hoogwaardige dieselvervangers kent grote nadelen. Voor teelten voor palm- en sojaolie en bioethanol wordt veel bos ontgonnen voor landbouwgrond. Desastreus voor klimaat en biodiversiteit. Bovendien verdringen deze teelten de teelt van voedselgewassen.

De inzet van afgewerkte frituurolie als biotransportbrandstof is onderhevig aan fraude.
Voor zwaar transport zijn waterstof, electrificatie en de overgang naar lokale economie echte duurzame oplossingen. Biogas dient uit groente- fruit- en tuinafval (GFT) te worden opgewekt. Het aandeel daarvan is beperkt. Biogas uit stimuleert de industriële landbouw verder. De benodigde energiemaïs vergt ook veel landbouwgrond, ten koste van voedselproductie.

Verdere aanscherping duurzaamheidscriteria biogrondstoffen.
Aanscherping van duurzaamheidscriteria voor biomassa die hoogwaardig wordt ingezet is hoognodig. De huidige certificeringen (FSC, PEFC en SBP) zijn onvoldoende. Ook het toezicht voldoet niet. Het voorstel van de aanscherping van de Europese Commissie is veel te zwak. Een internationale coalitie van NGO’s heeft voorstellen voor sterke aanscherping bij de revisie van de RED (nieuwe EU Richtlijn hernieuwbare energie) gedaan.

Over de biomassacampagne
Het Comité heeft gisteren in gesprek met Rob Jette, de minister opgeroepen de volgende maatregelen op te nemen in het afbouwplan:

➢  Stop met alle biomassasubsidies (bestaande en nieuwe) en andere prikkels voor het verbranden van hout uit onze bossen en zet deze vrijgekomen subsidies in voor cruciale energiebesparing en voor écht klimaatneutrale (CO2-emissievrije) hernieuwbare energiebronnen;

➢  Zorg ervoor dat energie en warmte die wordt opgewekt door het verbranden van hout uit bossen worden uitgesloten van de doelstellingen voor hernieuwbare energie in NL en EU;

➢  Geef prioriteit aan bosbescherming en -herstel en zorg dat het gehele EU-beleid onze gezondheid, het klimaat en de biodiversiteit beschermt. Comité Schone Lucht representeert in Nederland en daarbuiten i.s.m. Forest Defenders de bos- en bewonersorganisaties die bezwaar maken tegen biomassacentrales en bijstook van biomassa in kolencentrales. Samen met MOB heeft het Comité een juridische procedure ingezet tegen de natuurvergunning van de nog te bouwen biomassacentrale Diemen van Vattenfall. MOB heeft juridische procedures tegen bijstook van biomassa in kolencentrales en de bouw van biomassacentrales lopen. Het Comité heeft in de afgelopen jaren ook aanhoudend campagne gevoerd tegen de opname van biomassaverbranding in de revisie van de Richtlijn Hernieuwbare Energie als onderdeel van het nieuwe Europese Klimaatprogramma Fitfor55, opgesteld door EU Commissaris. Volgens de minister heeft het zwaarwegende belang van ontbreken van draagvlak vanuit de samenleving bijgedragen aan de besluitvorming.

Photo: Olivier Middendorp voor Ministerie EZK.