Aan:       Europese Commissie
Datum:  13 oktober 2025
Van:       54 internationale natuur- en milieuorganisaties (zie pagina 3-5)

Wij sturen u deze brief om te reageren op het onlangs gepubliceerde verzoek (1)1 van de Finse en Zweedse premiers waarin wordt opgeroepen tot versoepeling van de verordening inzake landgebruik, verandering in landgebruik en bosbouw (LULUCF).

Een bloeiende Europese bosbouwsector die mens, biodiversiteit en klimaat dient, is zowel mogelijk als haalbaar. Hiervoor is een paradigmaverschuiving in de bosbouw nodig (2). De nieuwe bosstrategie van de EU voor 2030 erkent de noodzaak van een krachtigere formulering van “duurzaam bosbeheer” met verbetering van de biodiversiteit en ondersteuning bij het behalen van de LULUCF-doelstellingen. De LULUCF-doelstellingen staan centraal ​​in een groot deel van de klimaat- en natuurwetgeving van de EU en de lidstaten. Zoals bevestigd door een recente effectbeoordeling (3) van de Europese Commissie, levert de LULUCF-sector een cruciale bijdrage aan de klimaatdoelstelling van de EU voor 2040. Als de LULUCF-doelstellingen niet worden gehaald, is het niet mogelijk om de duurzaamheid van de “bio-economie” te waarborgen.

De standpunten in de Fins-Zweedse brief ondermijnen het gehele doel van koolstofboekhouding, namelijk het nauwkeurig weergeven van de hoeveelheden koolstofdioxide in de atmosfeer en de bodemopslag. De in de brief voorgestelde acties zouden de kortetermijnbelangen van de bosbouwsector prioriteit geven boven de  maatschappelijke gezondheid en veerkracht op de lange termijn. De voorgestelde acties leveren beleid op dat de economische veerkracht van de Scandinavische bosbouw op de lange termijn zal ondermijnen.

De brief bevat meerdere onjuiste voorstellingen en vertekende verhalen, zoals het afschilderen van de bosbouwsector als een belangrijke bron van banen (4), ondanks het feit dat er steeds minder mensen in werken (5) en er steeds grotere hoeveelheden bosbiomassa worden gewonnen.

Ondanks de toegenomen oogstvolumes behoort de Zweedse bosbouwsector tot het laagste niveau van de EU wat betreft banen in de bosbouw en toegevoegde waarde per hectare bos. Er werken minder dan 30.000 mensen in de bosbouw en houtkap (6). De industriële productie krijgt voorrang boven sociaaleconomische voordelen. Terwijl de buitenrecreatiesector, die direct afhankelijk is van een goede gezondheid van het bosecosysteem, 167.000 mensen in dienst heeft en een omzet van € 14 miljard heeft (7).

De beweringen die in de brief worden uiteengezet, worden ook tegengesproken door de wetenschap, zoals die van de Zweedse Parlementaire Commissie (SOU 2025:21), die definitief concludeerde dat koolstofvoorraden en -putten in bossen grotere klimaatvoordelen opleveren dan vervangingen zoals fossiele brandstoffen voor bio-energie of cement voor hout (8). De Commissie riep expliciet op tot maatregelen om de koolstofopslag in bossen te beschermen en te vergroten. Dit werd door de Zweedse overheid genegeerd.

Het argument van productvervanging (zoals substitutie van staal door hout ed) in de brief wordt verder tegengesproken door een onderzoek naar het daadwerkelijke houtgebruik. Volgens de Zweedse Milieudienst (p. 20) wordt in Zweden 80% van de geoogste biomassa verbrand voor energie of gebruikt voor kortlevende producten d.w.z. producten waarbij koolstofdioxide snel in de atmosfeer vrijkomt (9). De situatie is vergelijkbaar in Finland (10), waar 61% wordt verbrand voor energie en slechts 12% wordt gebruikt als zaaghout. De rest wordt hoofdzakelijk gebruikt voor pulp en papier.

De oproep tot “flexibiliteit” in de brief is in wezen een verzoek om toestemming om klimaatafspraken niet na te komen en tegelijkertijd de houtkap te versnellen. Dit zou de geloofwaardigheid van de EU op het gebied van klimaat ondermijnen en gevaarlijke precedenten scheppen voor andere sectoren die vrijstellingen nastreven.

De werkelijke milieu-impact van de Zweedse en Finse bosbouw komt niet overeen met de duurzaamheidsclaims die worden gedaan. Sinds de jaren vijftig is kaalkap dominant in Zweden en heeft het de monoculturen van bomen (boomplantages, 11) enorm doen toenemen, met negatieve gevolgen voor de biodiversiteit en ecosysteemdiensten (12). In Finland werd zgn doorlopende bosbouw (continous cover forestry) pas in 2014 erkend als een legale bosbeheersmaatregel (tot die tijd was het illegaal). Doorlopende bosbouw is een beheersmaatregelen waarvan bekend is dat deze betere milieuresultaten oplevert. Kaalkap blijft de dominante methode van bosbeheer. De negatieve effecten van kaalkap op de koolstofvoorraden zullen naar verwachting toenemen naarmate ongeveer een miljoen hectare nutriëntenrijke veenbossen in Finland de oogstbare leeftijd bereiken. Daarentegen zijn de emissiereducties van de overstap van kaalkap naar doorlopende bosbouw (continuous cover forestry) goed beschreven en gedocumenteerd (13).

In Zweden heeft de uitbreiding van houtkap in onvervangbare bosecosystemen met intacte koolstofvoorraden een zeer schadelijk effect op de koolstofvoorraden en -putten. Uit het Zweedse begrotingsvoorstel voor 2026 blijkt dat de Zweedse bossen (14) momenteel 52-59 miljoen ton koolstofdioxide-equivalenten minder bevatten dan het LULUCF-referentieniveau voor de periode 2021-2025. Oerbossen en continuïteitsbossen zijn vrijwel verdwenen en de resterende gebieden worden nog steeds verwoest (15).

In Finland bedragen de netto LULUCF-emissies nu meer dan een kwart van de totale broeikasgasemissies van het land (16). Het Finse Klimaatpanel heeft herhaaldelijk gesteld dat de negatieve trend in Finland kan worden omgedraaid (17) en dat Finlands eigen netto nuldoelstelling voor 2035 nog steeds kan worden bereikt, met beleid dat leidt tot lagere houtkapniveaus. Dit omvat beleid dat leidt tot een lager houtgebruik voor energie.

Bovendien kunnen recente extreme weersomstandigheden – waaronder stortbuien die de spoorweginfrastructuur in het noordoosten van Zweden wegspoelen – verband houden met massale kaalkap (18) in de getroffen gebieden, zoals in eerdere situaties is aangetoond (19).

Tot slot merken we op dat de brief van de premiers het culturele en sociale belang van bossen en bosbouw vermeldt. Dat mag niet geassocieerd worden met het model van industriële kaalkap (20). Beleidswijzigingen dienen daarom prikkels weg te nemen die destructieve praktijken stimuleren. Schadelijke subsidies voor bio-energie moeten worden afgeschaft en de voorkeur moet worden gegeven aan het creëren van diverse, veerkrachtige boslandschappen die zowel meer natuurbehoud als duurzame economische ontwikkeling ondersteunen.

Het accepteren van deze oproep van Finland en Zweden zou het vertrouwen in de klimaataanpak van de EU fundamenteel ondermijnen en de vooruitgang waarin veel andere sectoren hebben geïnvesteerd, bedreigen. De Commissie moet in plaats daarvan de discussie stimuleren over hoe obstakels voor de diversificatie van de Scandinavische bosbouwsectoren kunnen worden weggenomen om de overgang naar duurzamere praktijken te realiseren.

Het EU-beleid moet op de wetenschap zijn gebaseerd en gestuurd worden door het algemeen belang in plaats van door de lobby van de industrie. Onderzoek heeft aangetoond dat de meerderheid van de Europese burgers een sterk en effectief klimaatbeleid wil zien (21) en dat zij de klimaat- en biodiversiteitsvoordelen van bossen van het grootste belang achten (22).

We kijken uit naar uw reactie en naar een datum om deze kwesties te bespreken en een aanpak  te vinden om verdere stappen te zetten.

Hoogachtend

(1) https://government.se/globalassets/regeringen/dokument/statsradsberedningen/letter-from-sweden-and-finland-to-president-von-der-leyen.pdf
(2) https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0378112721009865
(3) https://publications.europa.eu/resource/cellar/6c154426-c5a6-11ee-95d9-01aa75ed71a1.0001.03/DOC_3
(4) https://www.luke.fi/en/statistics/forest-sector-labour-force-data-update-expired-at-the-end-of-2022/the-update-of-the-forest-sector-labour-force-data-ends
(5) https://pub.epsilon.slu.se/9130/1/Ager_B_121019.pdf
(6)https://pxweb.skogsstyrelsen.se/pxweb/en/Skogsstyrelsens%20statistikdatabas/Skogsstyrelsens%20statistikdatabas__Sysselsattning/04%20Antal%20sysselsatta%20AKU.px/?rxid=03eb67a3-87d7-486d-acce-92fc8082735d
(7) https://www.outdoor-sports-network.eu/the-booming-economic-impact-of-outdoor-activities-a-comprehensive-analysis-in-sweden/
(8) https://www.regeringen.se/contentassets/9a5e410b665b401cadbdc8e7b74ba04f/miljomalsberedningens-forslag-om-en-strategi-for-hur-sverige-ska-leva-upp-till-eus-ataganden-inom-biologisk-mangfald-respektive-nettoupptag-av-vaxthusgaser-fran-markanvandningssektorn-lulucf-sou-202521.pdf
(9) https://naturvardsverket.diva-portal.org/smash/get/diva2:1809492/FULLTEXT01.pdf
(10) https://www.luke.fi/en/statistics/flows-of-wood-material/flows-of-wood-material-2023
(11) https://agupubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1029/2022EF003221
(12) https://www.skogsstyrelsen.se/globalassets/om-oss/rapporter/rapporter-20222021202020192018/rapport-2022-12-sustainable-forests-in-depth-evaluation-2023-english-summary.pdf
(13) https://www.nature.com/articles/s41598-023-42315-7
(14) https://www.regeringen.se/contentassets/3416d1df56ae4fcaacf03ecd8ed81ab1/forslag-till-statens-budget-for-2026-finansplan-och-skattefragor-kapitel-1-13-bilagor-1-14/
(15) https://www.science.org/doi/10.1126/science.adf2714
(16) https://stat.fi/en/statistics/khki
(17) https://ilmastopaneeli.fi/hallinta/wp-content/uploads/2025/04/Ilmastopaneelin-julkaisuja-1-2025-Suomen-hiilineutraaliuspolku-Arvio-hiilineutraaliuden-saavuttamisesta-ja-sen-keinoista.pdf
(18) https://swedenherald.com/article/clearcutting-linked-to-increased-flood-risk-in-vasternorrland
(19)https://shk.se/download/18.10c32587192c5872c4226c9/1730117503384/SHK%202024_14%20Slutrapport%20-%20Iggesund.pdf
(20) https://www.youtube.com/watch?v=x0VQot7HJ7M
(21) https://climate.ec.europa.eu/citizens-stakeholders/citizen-support-climate-action_en
(22) https://efi.int/publications-bank/public-perceptions-forestry-and-forest-based-bioeconomy-european-union